Ceren AVUNDUK Kıdemli Avukat
Baybora GÖKBORA Avukat
[email protected]
02 Aralık 2020
A-
A+
Rekabet Kurumu (“Kurum”) uzmanları ön araştırma ve/veya soruşturma sürecinde teşebbüs veya teşebbüs birliklerinde yerinde inceleme gerçekleştirebilir. Yerinde inceleme süreçleri teşebbüsler için her zaman riskli ve sakıncalı bir süreçtir, zira yerinde inceleme sırasında kendi haklarını ve Rekabet Kurumu’nun yetkilerini bilmeyen bir teşebbüs, “yerinde incelemenin engellenmesi ya da zorlaştırılması” nedeniyle yıllık gayri safi gelirlerinin binde beşi oranında idarî para cezası ile karşı karşıya kalabilir. Bu cezaya ek olarak, yerinde incelemenin engellendiği veya zorlaştırıldığı her gün için ilgili teşebbüsün yıllık gayri safi gelirlerinin onbinde beşi oranında idarî para cezası da ayrıca koşulların sağlanması halinde verilebilir. Ayrıca yerinde incelemeler hakkında yeterince bilgiye sahip olunmaması, savunma hakkının kullanımıyla doğrudan ilgisi olan ve esasında avukat-müvekkil gizliliği ilkesi kapsamında korumadan yararlanması gereken belgelerin soruşturma dosyası kapsamına dahil edilmesine sebebiyet verebilir.
Herhangi bir rekabet hukuku ihlali gerçekleştirmemiş ve rekabet hukukuna aykırı bir davranışta bulunmamış bir teşebbüs bile yerinde inceleme sırasında yapacağı veya yapmayacağı bir davranış nedeniyle kolaylıkla bu idari para cezası ile karşı karşıya kalabilmektedir. Rekabet Kurulu kararlarında bu durumun onlarca örneği mevcuttur. Rekabet Kurulu’nun konu hakkındaki son kararları incelendiğinde, son iki yılda (2019 ve 2020 yıllarında) konuya ilişkin yayınlanan 12 kararda, aralarında Siemens Healthcare Sağlık A.Ş., Türk Eczacılar Birliği, Unilever Sanayi ve Ticaret Türk A.Ş., Ege Gübre Sanayi A.Ş. gibi teşebbüslerin bulunduğu birçok teşebbüse idari para cezası verildiği görülmektedir.
16 Haziran 2020 tarihinde 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’da (“Kanun”) yapılan değişikliği ile ise Rekabet Kurumu’nun yerinde inceleme yetkisi genişletilerek yerinde inceleme sırasında teşebbüslerin defterlerinin, fiziki ve elektronik ortam ile bilişim sistemlerinde tutulan her türlü verilerinin ve belgelerinin incelenebileceği, bunların kopyalarının ve fiziki örneklerinin alınabileceği Kanun kapsamına eklenmiştir. Söz konusu kanun değişikliğinin kapsamının ve sınırlarının belirlenmesi amacıyla Rekabet Kurumu kısa bir süre önce Yerinde İncelemelerde Dijital Verilerin İncelenmesine İlişkin Kılavuz’u (“Kılavuz”) yayınladı. Kılavuz’un tamamına buradan ulaşabilirsiniz.
Dijitalleşen dünyada tüm iş hayatının dijital ortamlarda şekillenmesi üzerine Kanun’da yapılan ilgili değişiklik ve yayınlanan yeni Kılavuz modern hayata uyum sağlanması olarak yorumlanabilecekse de esasında Kılavuz, Rekabet Kurumu’na geniş yetkiler tanımaktadır. Kılavuz’un dikkat çeken noktalarını aşağıdaki gibi özetlemek mümkündür;
Sonuç olarak, yerinde inceleme süreci her zaman, her teşebbüsün karşı karşıya gelebileceği bir süreçtir. Teşebbüsler ve çalışanları bu süreçte yerine getirmekle yükümlü oldukları yükümlülükleri ile hakları hakkında yeterince bilgilendirilmezler ve yükümlülüklerini yerine getirmezler ise çok yüksek miktarlarda idari para cezaları ile karşı karşıya kalabileceklerdir. Kılavuz ile birlikte Rekabet Kurumu’nun yerinde inceleme yetkilerinin kapsamı artmış ve süreç daha kompleks bir hale gelmiştir. Bu nedenle de bu konuda teşebbüslerin ve Rekabet Kurumu uzmanlarını kapıda karşılayacak olan güvenlik görevlilerinden en yetkili çalışana kadar tüm çalışanların konu hakkında bilgilendirilmesi, konu hakkında gerekli eğitimlerin verilmesi, teşebbüslerin hak ve yükümlülüklerini öğrenmeleri ve özümsemeleri ile Rekabet Kurumu’nun konu hakkındaki uygulamalarının ve kararlarının yakından takip edilmesi teşebbüslerin hukuka uygun faaliyetlerinin devamlılığını sağlamaları ve ağır idari para cezalarının muhatabı olmalarını önlemek adına büyük önem arz etmektedir.
[1] Hash, dijital dosyaların bütünlüğünün doğrulanması için kullanılan matematiksel bir hesaplama yöntemidir.
Yayınlara dön