A-

A+

7529 Sayılı Kanun ile Yapılan Tüketici, e-Ticaret ve Vergi Hukuku Alanlarındaki Değişiklikler

7529 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”) 30/10/2024 tarihli 32707 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.

Kanun, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (“TKHK”) ile düzenlenen tüketici kredisi ve konut finansmanı sözleşmelerinde; doğrudan satış sistemine ilişkin kurallarda;  Reklam Kurulu’nun reklam kurallarına aykırılık hallerinde uygulayacağı idari para cezalarında;; 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun (“ETDHK”) ile düzenlenen lisans ücretleri hakkındaki hükümlerde; 213 sayılı Vergi Usul Kanunu (“VUK”) ile düzenlenen  yapılmakta olan yatırımlar, tasfiye ve iflas halindeki şirketler ile  iktisadi devlet teşekkülleri ile kamu iktisadi kuruluşlarının enflasyon düzeltmesi uygulamalarında değişiklik yapmıştır. Kanun ile ayrıca 3621 sayılı Kıyı Kanunu’na eklenen hüküm aracılığıyla Samsun-Tekkeköy’de Kıyı Kanunu’nda belirtilen bölge içerisinde Organize Sanayi Bölgesi kurulabileceği, kurulabilmesi için imar planı kararının ilan edilmesi gerektiği düzenlenmiştir.

1. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’da Yapılan Değişiklikler

a) Tüketici Kredisi ve Konut Finansmanı Sözleşmesi Hükümleri

Kural olarak tüketici kredisi ve konut finansmanı sözleşmelerinde yazılılık geçerlilik şartı olmak ile birlikte Kanun, yazılı olmasının yanı sıra her iki sözleşme türünün mesafeli olarak da artık akdedilebileceğini düzenlemiştir. Bu yeni düzenleme ile tüketicilerin artık fiziksel olarak bankaya gitmeye gerek kalmadan adı geçen finansal işlemleri gerçekleştirmeleri mümkün olacaktır.

Belirli süreli kredi sözleşmeleri ile konut finansmanı sözleşmelerine ilişkin açılan ve yalnızca kredi ödemelerine ilişkin işlemlerin yapıldığı hesapların kredinin ödenmesi ile kapanacağı; aksine yani hesabın açık tutulmasına dair olarak yapılan bildirimlerin tüketici tarafından bankaya yazılı olarak yapılma şartı aranmaktaydı. Kanun ile birlikte tüketici tarafından kredi ödediği banka hesabının açık tutulmasına dair olarak yapılan bu yazılı bildirim yerine artık bankaya kalıcı veri saklayıcılarından biri ile  (elektronik posta, SMS vb.)  ile bu bildirimi yapılmasının önü açılmıştır. Dolayısı ile bu düzenlemede de artık tüketici taleplerinin hızlı ve etkin şekilde bankalara iletilmesi mümkün olacaktır.

b) Doğrudan Satış Sistemi Hükümleri

Kanun’dan önce İş Yeri Dışında Kurulan Sözleşmeler Yönetmeliği (“Yönetmelik”) ile tanımı yapılarak usul ve esasları belirlenen doğrudan satış sistemi, TKHK kapsamına alınarak yasal dayanağı güçlendirilmiştir. Buna göre doğrudan satış sistemi, bağımsız satıcıların doğrudan satış şirketi adına komisyon, prim ve teşvik gibi menfaatler karşılığında tüketicilere mal veya hizmet sunduğu, işveren – çalışan ilişkisi kuran bir iş sözleşmesine dayanmayan bir pazarlama modelidir. Bu sistemde faaliyet gösterecek olan şirketlerin sermaye şirketi olması ve kazancın, sisteme yeni katılımcılar kazandırılması yerine mal veya hizmet satışına dayanması zorunludur. Satıcılar, sisteme katılma veya devam etme şartı olarak herhangi bir bedel ödemekle yükümlü tutulamaz.

Kanun ile ayrıca tüketicilere, doğrudan satış sistemi vasıtası ile satın aldıkları ürün veya hizmetlerde 30 gün içinde gerekçe göstermeksizin cayma hakkı tanınmıştır. Doğrudan satış şirketleri, tüketicilerin bilgilendirilmesi ve taleplerinin iletilmesi için bir sistem kurmakla yükümlüdür. Doğrudan satış sisteminin işleyişi ve tarafların hak ve yükümlülükleri ise ilgili yönetmeliklerle düzenlenecektir.

Doğrudan satış sistemi hükümlerine aykırılık halinde Kanun’da her bir ihlal bakımından Reklam Kurulu’nun idari para cezası kesebileceği belirtilerek tutarların, ihlalin türüne göre 2.200 TL ile 5.000.000 TL arasında değişiklik göstereceği düzenlenmiştir.

c) Reklam Kurallarına Aykırılık Halinde Reklam Kurulu’nun Uygulayacağı Yaptırımlara Yönelik Hükümler

TKHK ve ilgili diğer mevzuat ile belirlenen reklam kurallarına aykırılık hallerinde, reklamın yayınlandığı mecraya göre mevzuatta gösterilen belirli tutarlar kadar Reklam Kurulu tarafından ceza kesilmekteydi. Kanun ile birlikte ticari reklam düzenlemelerine aykırı hareket eden reklam verenler, reklam ajansları ve mecra kuruluşları için düzenlenen idari para cezaları, asgari ve azami sınırlar tayin edilmek suretiyle önemli ölçüde arttırılmıştır. Düzenleme ile artık Reklam Kurulunun, alt ve üst sınırları belirtilen idari para cezalarını uygularken; aykırılığın içeriği, aykırılık dolayısıyla elde edilen menfaatin veya neden olunan zararın büyüklüğü ile aykırılığı gerçekleştirenin kusuru ve ekonomik durumu gibi hususları dikkate alacağı düzenlenmiştir. Bu kapsamda Reklam Kurulu, ilgili mevzuatta doğrudan gösterilen tutara değil; Kanun ile tanınan takdir hakkı çerçevesinde bir cezaya hükmedebilecektir.

2. Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da Yapılan Değişiklikler

ETDHK uyarınca “Bir takvim yılındaki net işlem hacmi on milyar Türk lirasının ve iptal ve iadeler hariç işlem sayısı yüz bin adedin üzerinde olan elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı, faaliyetine devam edebilmek için Bakanlıktan lisans almak ve lisansını yenilemek zorundadır.” Bu kapsamda alınacak olan lisanslar için ödenecek olan ücretin hesaplanması bakımından kurala yönelik birtakım değişiklikler yapılmıştır. Değişikliğe göre lisans ücretinin hesaplanmasında, Elektronik ticaret aracı hizmet sağlayıcı (“ETAHS”) ve ekonomik bütünlük içinde bulunduğu diğer ETAHS'lerin yurt dışına yaptığı satışlar, lisans ücretinin hesaplanmasında dikkate alınmaz. ETAHS’nin net işlem hacminin, ETBİS verileriyle hesaplanan toplam net işlem hacminin %20’sini aşmaması şartıyla, yurt dışı satış tutarının ve yatırım teşvik belgesi alınarak yapılan yatırım harcamalarının iki katı, ilgili yılın net işlem hacminden indirilir. Ancak, %15’in altındaki had aşımı durumları dikkate alınmaz. Lisans verilmesi, yenilenmesi, ücretin ödenmesi, elektronik ticaret hacim değişim oranının belirlenmesi ve bu düzenlemenin uygulanmasına ilişkin detaylar yönetmelikle düzenlenir. Bu hükümler, münhasıran ETAHS’nin kendi markasını taşıyan ürünlerin bayilik ve acentelik sözleşmeleri kapsamında satıldığı elektronik ticaret platformlarına uygulanmayacaktır.

3. Vergi Usul Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler

Vergi Usul Kanunu’na bu Kanun ile eklenen düzenlemeye göre, muhasebe standartları çerçevesinde yatırımlar hesabında izlenen tutarların enflasyon düzeltmesi sonucunda oluşan farklar, bilançonun pasifinde özel bir fon hesabında gösterilecek ve bu tutarlar dönem kazancının tespitinde dikkate alınmayacaktır. Özel fon hesabındaki bu tutarlar, yatırımın tamamlanıp aktifleştirildiği dönemden itibaren dört hesap dönemi boyunca eşit taksitlerle dönem kazancına dahil edilecek olup,  fon hesabındaki tutarlar, her yıl yeniden değerleme oranında artırılır ancak enflasyon düzeltmesine tabi tutulmayacaktır. Yatırım sürecinde işin bırakılması, fon tutarlarının başka bir hesaba nakledilmesi ya da işletmeden çekilmesi halinde, bu tutarlar, ilgili dönemin kurum kazancına dahil edilecektir.

Ayrıca, tasfiye ve iflas durumları için yapılan düzenleme kapsamında, tasfiye veya iflas tarihinden itibaren enflasyon düzeltmesi uygulanacak ve bu tarihten önceki geçici vergi dönemleri geriye dönük olarak düzeltilmeyecektir. Tasfiyeden vazgeçilmesi ya da iflasın kaldırılması durumunda, döneme ilişkin kazanç tespitinde dikkate alınması gereken tutarlar, vazgeçildiği veya kaldırıldığı dönem kazancına dahil edilecektir.

4. Yürürlük

Kanun’un 14.maddesiyle düzenlenen yürürlük kurallarına göre;

  • a başlığında ele aldığımız tüketici kredisi ve konut finansmanı sözleşmesi hükümleri Kanun’un yayım tarihi olan 30.10.2024 tarihinde;
  • b başlığında ele aldığımız doğrudan satış sistemi hükümleri Kanun’un yayımlanmasından 9 ay sonra 30.07.2025 tarihinde;
  • c başlığında ele aldığımız reklam kurallarına aykırılık halinde Reklam Kurulu’nun uygulayacağı yaptırımlara yönelik hükümlerin reklam kurallarına ilişkin cezalar Kanun’un yayım tarihi olan 30.10.2024 tarihinde;
  • başlıkta ele aldığımız Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi Hakkında Kanun’da yapılan değişiklikler Kanun’un yayım tarihi olan 30.10.2024 tarihinde;
  • başlıkta ele aldığımız Vergi Usul Kanunu’nda yapılan değişiklikler , özel hesap dönemi tayin eden mükellefler hakkında 2024 yılında başlayan hesap dönemlerinde; özel hesap dönemi tayin etmeyen mükellefler bakımından ise 01.01.2024 tarihinden itibaren

Uygulanacaktır.