Beklenen Uzaktan Çalışma Yönetmeliği Yayımlandı!

Bilindiği üzere uzaktan çalışma kavramı 4857 sayılı İş Kanunu’na (“Kanun”) 2016 yılında eklenerek hayatımıza girmiştir. Kanun’un 14. maddesinin 4. fıkrasında uzaktan çalışma tanımlanarak bu çalışma şeklinin ana unsurlarına yer verilmiş, çalışmanın usul ve esasları hakkındaki detaylı düzenlemelerin ise Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkarılacak yönetmelik ile belirleneceği ifade edilmişti. Buna rağmen tüm dünyayı tehdit etmeye devam eden ve Dünya Sağlık Örgütü tarafından da pandemi olarak nitelendirilen Covid-19 salgınının Türkiye’deki etkisinin de artışıyla beraber yönetmelik henüz yürürlüğe girmeden birçok işyeri uzaktan çalışmaya geçmiş ve bu vesile ile işyerinde salgını kontrol altına almaya çalışmıştır. Düzenleme tarihinden yaklaşık 5 yıl sonra Uzaktan Çalışma Yönetmeliği (“Yönetmelik”) 10 Mart 2021 tarihli ve 31419 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Yönetmelik uyarınca uzaktan çalışmaya ilişkin iş sözleşmeleri yazılı şekil şartına tabi olduğu düzenlenmiş olup; sözleşme metni içerisinde işin tanımı, yapılma şekli, işin süresi ve yeri, ücret ve ücretin ödenmesine ilişkin hususlar, işveren tarafından sağlanan iş araçları, ekipman ve bunların korunmasına ilişkin yükümlülükler, işverenin işçiyle iletişim kurması ile genel ve özel çalışma şartlarına ilişkin hükümlerin yer alması gerektiği ifade edilmiştir.

Yönetmeliğin devamında ise çalışma mekanının düzenlenmesi, malzeme ve iş araçlarının temini ve kullanımı, üretim maliyetlerinin karşılanması, çalışma sürelerinin belirlenmesi, iletişim, verilerin korunması, iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tedbirlerin alınması, uzaktan çalışma yapılamayacak işler ve uzaktan çalışmaya geçiş gibi ana başlıkların usul ve esaslarının düzenlendiği görülmektedir.

Her ne kadar uzaktan çalışmaya geçiş ile birlikte teknolojik programlar ile çalışmanın yürütüldüğü zaman aralıkları kısmen kontrol altına alınmaya çalışılmakta ise de; uzaktan çalışma uygulamasının en önemli sorunlardan biri mesai saatleri ve fazla mesailerin tespitiydi. Konu Yönetmelik’in 9. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre uzaktan çalışmanın yapılacağı zaman aralığı ve süresinin iş sözleşmesinde belirlenmesi gerektiği ifade edildikten sonra, madde metninin devamında fazla çalışmanın işverenin yazılı talebi üzerine ve işçinin de kabulü ile mevzuat hükümlerine uygun olarak yapılabileceği ifade edilmiştir. Dolayısıyla uzaktan çalışma yapılan bir işyerinde fazla çalışma söz konusu olması halinde, bu fazla çalışma ancak işverenin yazılı talebi ve işçinin de kabulü ile mümkün olacaktır. Fazla çalışma uygulaması bakımından ise Kanun’daki hükümler aynen geçerliliğini korumaktadır.

Öte yandan halihazırda işyerinde bilfiil çalışan işçilerin uzaktan çalışma usulüne geçişine de Yönetmelik’te yer verilmiştir. Konu Yönetmelik’in 14. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre iş ilişkisinin doğrudan uzaktan çalışma sözleşmesi ile kurulabileceği gibi halihazırda işyerinde çalışan işçinin iş sözleşmesinin ek bir protokol ile uzaktan çalışma sözleşmesine dönüştürülebileceği hüküm altına alınmıştır. Bunun dışında madde metninin devamında işçinin tek taraflı olarak uzaktan çalışmaya geçiş ile ilgili işverene talepte bulunabileceği belirtildikten sonra sürecin usul ve esaslarına yer verilerek konu açıklığa kavuşturulmuştur.

Son olarak uzaktan çalışmanın mevzuatta belirtilen zorlayıcı nedenlerle işyerinin tamamında veya bir bölümünde uygulanacak olması halinde uzaktan çalışmaya geçiş için işçinin talebi veya onayının aranmayacağı belirtilmiştir. Bilindiği üzere zorlayıcı neden, Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği Hakkında Yönetmelik’te tanımlanmaktadır. Bu yönetmeliğin m. 3/1,h maddesi uyarınca; “Zorlayıcı neden: iş verenin kendi sevk ve idaresinden kaynaklanmayan, önceden kestirilemeyen, bunun sonucu olarak bertaraf edilmesine imkân bulunmayan, geçici olarak çalışma süresinin azaltılması veya faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması ile sonuçlanan dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumları ya da deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik gibi durumları ifade eder.” Mevcut tanım dikkate alındığında zorlayıcı neden halinde işveren işçinin talebi veya onayını aramadan doğrudan uzaktan çalışmaya geçebilecektir.

Uzaktan Çalışma Yönetmliği için tıklayınız:

https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2021/03/20210310-2.htm