Rekabet Kurumu Sizin Kapınızı Ne Zaman Çalacak?

Rekabet Kurumu 2022 yılına ilişkin yıllık raporu (‘Rapor’) yayımladı. İlgili Rapor’da 2022 yılına ilişkin Rekabet Kurumu’nun faaliyetleri rakamlarla ortaya konuldu. Rapor’da yer alan rakamlar arasında en ilgi çekenlerden biri yerinde inceleme görevlendirme sayılarındaki artış oldu. Rapor uyarınca Rekabet Kurumu uzmanları 2022 yılı içerisinde 831 kere yerinde inceleme için görevlendirildiler. Bu sayı 2021 yılında 653’tü, başka bir ifadeyle, 2021 yılına göre 2022 yılında yaklaşık %27 oranında daha fazla yerinde inceleme gerçekleştirildi. Covid-19’un etkilerini en ağır şekilde hissettiğimiz 2020 yılında ise 502 kere yerinde inceleme görevlendirmesi yapıldı. Yıllara göre yerinde inceleme sayılarına değişiklikleri aşağıdaki tabloda da görebilirsiniz. 

Ayrıca Rapor’dan Rekabet Kurumu’nun yerinde incelemelere ilişkin gelinen noktayı hala yeterli görmediğini anlıyoruz. Zira Rapor’un Kurumsal Kabiliyet ve Kapasite Değerlendirilmesi başlığı altında ‘geliştirmeye açık yanlar’ arasında ‘yerinde inceleme ekipman kapasitesinin arttırılması’ sayılmakta. Bu durum da önümüzdeki senelerde daha da fazla yerinde inceleme ile karşı karşıya kalacağımızın habercisi. 

Bu duruma ek olarak, Rapor’da 2019 yılında yayımlanan 2019-2023 dönemine ilişkin Kurum Stratejik Planı hatırlatılarak ‘başta yerinde inceleme olmak üzere delil elde etme yöntemleri etkinleştirilecektir’ hedefine tekrar yer verildiği görülmekte. Bilindiği üzere, Rekabet Kurumu bu hedef kapsamında 2020 yılında Yerinde İncelemelerde Dijital Verilerin İncelenmesine İlişkin Kılavuz’u yayınlamış ve yerinde incelemelerde WhatsApp mesajları başta olmak üzere daha fazla dijital veriyi daha sistemli olarak incelemeye başlamıştı. 

Aynı zamanda Anayasa Mahkemesi bugünlerde oldukça tartışılan bir karara imza attı. Anayasa Mahkemesi’nin yakın tarihli kararı[1] uyarınca, önceden mahkeme kararı olmaksızın yerinde inceleme gerçekleştirilmesinin konut dokunulmazlığı bakımından yeterli güvence sağlanmadığına ve bu nedenle hak ihlali doğurduğuna hükmedildi. Söz konusu karar mevcut durumda sadece başvuru yapan taraf için sonuç doğururken Anayasa Mahkemesi yapısal sorunun çözümü için Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne bildirimde bulundu. Bu konuda bir düzenleme değişikliğine mi gidilecek, yoksa yapısal farklı bir değişikliğe mi karar verilecek bunu önümüzdeki günlerde göreceğiz. Ancak mevcut durumda tek bildiğimiz söz konusu Anayasa Mahkemesi kararının Rekabet Kurumu’nu yerinde inceleme gerçekleştirmekten alıkoymadığı. 

Rekabet Kurumu daha yoğun ve kapsamlı şekilde yerinde incelemelerine devam ederken Rekabet Kurumu internet sayfasından yayınlanan çok sayıda karardan teşebbüslerin yerinde incelemelere hazır olmadığı ve bu nedenle teşebbüs yetkilileri/çalışanları tarafından yapılan hatalar sonucunda yerinde incelemenin engellenmesi ya da zorlaştırılması nedeniyle (4054 sayılı Kanun’un 16/1/d maddesi) teşebbüsün bir yıl önceki gayri safi gelirlerinin binde beşi oranında idarî para cezası verilmesine karar verildiğini görüyoruz. Örneğin 2 Ekim 2023 tarihinde yayımlanan karar[2] uyarınca Çilek Gayrimenkul Abdurrahman Altunbay’da gerçekleştirilen yerinde inceleme sırasında ‘Gayrimenkul danışmanı (.....)’a ait cep telefonunun incelenmesi devam ederken saat 12:16’da (.....) ve (.....)’ın, (.....) tarafından kullanılan otomobilin bir yayaya çarptığı ve hayati açıdan aciliyet arz eden bir durum bulunduğu gerekçesiyle teşebbüsten ayrılmaları’ gerektiği belirtilmiş ve böylece yerinde inceleme yarıda kesilmiştir. Ancak uzmanlar tarafından kaza tutanağı talep edilerek kazanın saati ve ve sonuçları incelenmiş ve ‘söz konusu trafik kazası 09.03.2023 tarihinde saat 09:01’de gerçekleşmiş ve kaza tutanağı saat 10:00’da tutulmuşken, kazadan yaklaşık 3 saat sonra, saat 12:16’da haberdar olan (.....) ve (.....) açısından incelemeyi yarıda kesmek suretiyle acil olarak teşebbüsten ayrılmayı gerektiren bir durum olmadığına’ karar verilmiştir. Söz konusu olay sonucunda teşebbüse 105.688,00 TL (ceza alt sınırı) idari para cezası verilmesine karar verilmiştir. 

Görüldüğü üzere, Rekabet Kurumu her geçen gün daha fazla yerinde inceleme gerçekleştirmeye devam ediyor. Teşebbüsler de bu yerinde incelemelere hazır olmadıkça hata yaparak idari para cezaları ile karşı karşıya kalıyorlar. Rekabet Kurumu’nun sizin kapınızı ne zaman çalacağı belli olmaz ama gerçekleşebilecek yerinde incelemelere her zaman hazırlıklı olmakta fayda var.

[1] 20.06.2023 tarihinde yayımlanan 23.03.2023 tarihli Anayasa Mahkemesi kararı https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2023/06/20230620-5.pdf

[2] Rekabet Kurumu’nun 16.03.2023 tarih ve 23-14/243-79 sayılı kararı