KRİPTO VARLIK YASASI YÜRÜRLÜĞE GİRDİ

16.05.2024 tarihinde 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi ve gerekçeleri Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin onayına sunulmuştu. Sermaye Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”) 02.07.2024 tarihinde 32590 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girdi.

Yeni düzenlemeler, kripto varlık hizmet sağlayıcıları ve kripto varlık platformları ile ilgili önemli tanımlar getirmektedir. Bu mevzuat, Türkiye’de yerleşik kişilerin kripto varlık alım-satım ve transfer işlemlerini kapsamlı bir şekilde düzenlemektedir. Özellikle dikkat çeken hususlardan biri, kripto varlık hizmet sağlayıcıların kurulması ve faaliyetlerini sürdürebilmesi için Sermaye Piyasası Kurulu'ndan (“SPK”) izin alma zorunluluğudur. SPK, kripto varlık hizmet sağlayıcıların uyması gereken ilke ve esasları belirlemek için ikincil düzenlemeler yayınlayacaktır. Bu düzenlemeler, kripto varlık hizmet sağlayıcıların faaliyet sınırlarını netleştirecek ve düzenleyici çerçeveyi oluşturacaktır.

Kanun kapsamında 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda (“SPKn”) yapılan dikkat çeken bazı önemli değişiklikler aşağıdaki gibidir:

Kanun ile SPKn’ye yeni kavramlar ve tanımları eklenmiştir:

a) Cüzdan: Kripto varlıkların transfer edilebilmesini ve bu varlıkların ya da bu varlıklara ilişkin özel ve açık anahtarların çevrim içi veya çevrim dışı olarak depolanmasını sağlayan yazılım, donanım, sistem ya da uygulamaları,

b) Kripto varlık: Dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak elektronik olarak oluşturulup saklanabilen, dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan ve değer veya hak ifade edebilen gayri maddi varlıkları,

c) Kripto varlık hizmet sağlayıcı: Platformları, kripto varlık saklama hizmeti sağlayan kuruluşları ve bu Kanuna dayanılarak yapılacak düzenlemelerde kripto varlıkların ilk satış ya da dağıtımı dahil olmak üzere kripto varlıklarla ilgili olarak hizmet sağlamak üzere belirlenmiş diğer kuruluşları,

ç) Kripto varlık saklama hizmeti: Platform müşterilerinin kripto varlıklarının veya bu varlıklara ilişkin cüzdandan transfer hakkı sağlayan özel anahtarların saklanmasını, yönetimini veya Kurulca belirlenecek diğer saklama hizmetlerini,

d) Platform: Kripto varlık alım satım, ilk satış ya da dağıtım, takas, transfer, bunların gerektirdiği saklama ve belirlenebilecek diğer işlemlerin bir veya daha fazlasının gerçekleştirildiği kuruluşları

ifade eder.

Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcı (“KVHS")

Kanun, KVHS’lerin kuruluş ve faaliyetlerine ilişkin detaylı düzenlemeler içermektedir:

• Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcılarına İzin Zorunluluğu: Kanun, KVHS’lerin faaliyetlerine başlamadan önce SPK’dan izin almalarını zorunlu kılmaktadır. Ayrıca, bu kuruluşların bilgi sistemleri ve teknolojik altyapılarının Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu'nun belirleyeceği kriterlere uygun olması gerekmektedir. İzin almaksızın faaliyet yürütenler için hapis ve idari para cezası öngörülmüştür. Bu düzenleme, sektördeki güvenilirliği artırmayı ve yasa dışı faaliyetleri önlemeyi amaçlamaktadır.
• Faaliyetlerin İhtiyari ve Zorunlu Sonlandırılması: Faaliyetlerine devam etmeyecek KVHS’lerin, müşteri hak ve menfaatlerini zarara uğratmadan en geç 2 Ekim 2024 tarihine kadar tasfiye kararı almaları ve bu süreçte yeni müşteri kabul etmemeleri gerekmektedir. Ayrıca, yurtdışında yerleşik KVHS’ler ile Türkiye'deki kripto varlık ATM ve benzeri cihazların faaliyetleri de bu tarihe kadar sonlandırılacaktır.

Yukarıda bahsedildiği üzere, KVHS’lerin kurulması ve faaliyete geçmesi için SPK izni alınması zorunlu hale getirilmiştir. Bu düzenleme, daha önce sektörde yaşanan güven eksikliğini gidermek ve hileli faaliyetlerin önüne geçmek amacıyla getirilmiştir. Bu çerçevede, KHVS ortaklarına ilişkin ayrıntılı düzenlemeler yapılmıştır. Bu düzenlemelere göre ortaklar:

-Faaliyet izni iptal edilen herhangi bir finansal kuruluşta yüzde on veya daha fazla paya sahip olamazlar.

-İflas etmiş veya konkordato ilan etmiş olmamalıdırlar.

-Türk Ceza Kanunu’nda belirtilen malvarlığına karşı suçlar ve devletin güvenliğine karşı suçlardan hüküm giymemiş olmalıdırlar.

-Sermaye Piyasası Kanunu gereğince yasaklı olmamalıdırlar.

-Gerekli mali güce ve işin gerektirdiği dürüstlüğe sahip olmalıdırlar.

-Ortaklık yapıları şeffaf ve açık olmalıdır.

Ayrıca, KVHS’lerin pay devirleri SPK iznine tabi kılınmıştır. Bankaların bu alanda faaliyet gösterebilmesi Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun uygun görüşü ile mümkündür. Kitle fonlama platformları ve KVHS’lerin Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’ne üye olmaları zorunludur.

SPK’nın Yetkileri ve Yükümlülükleri

Kanun, SPK’ya kripto varlıklar ve bunlara ilişkin hizmet sağlayıcılar üzerinde geniş yetkiler tanımaktadır:

• Düzenleme Yetkisi: SPK, sermaye piyasası araçlarının kripto varlık olarak ihracına, satışına ve dağıtımına izin verebilecektir ve yapılan tüm transfer işlemleri kayıt altına alınacaktır. Ayrıca, kripto varlık platformlarının faaliyetlerini düzenleme ve denetleme yetkisine sahiptir.
• Denetim ve Yaptırımlar: Kripto varlık hizmet sağlayıcılarının mali denetimi ve bilgi sistemleri bağımsız denetimi, SPKn’nin 88’inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca belirlenen yetkiyi haiz Sermaye Piyasası Kurul’u personeli tarafından ya da SPK tarafından yetkilendirilen bağımsız denetim kuruluşları tarafından yapılacaktır. İzinsiz faaliyet yürütenler için ise ağır cezalar öngörülmüştür.

Kripto Varlıkların Saklanması ve Korunması

• Kayıtların Ayrı Tutulması: Müşterilere ait nakit ve kripto varlıklar, KVHS’lerin mal varlığından ayrı tutulacak ve bu varlıklar, KVHS’lerin borçları nedeniyle haczedilemeyecek, rehnedilemeyecek ve iflas masasına dahil edilemeyecektir.
• Sözleşmeler ve Sorumluluklar: KVHS’ler ile müşterileri arasında yapılan sözleşmeler yazılı olarak veya uzaktan iletişim araçları ile kurulabilir. Ayrıca, KVHS’lerin müşterilerine karşı sorumluluğunu ortadan kaldıran her türlü sözleşme şartı geçersiz sayılacaktır.

Zararlardan Sorumluluk ve Yaptırımlar

KVHS’ler, siber saldırılar, teknik arızalar, operasyonel hatalar veya çalışanların suistimalleri nedeniyle oluşan zararlardan sorumlu tutulmaktadır. Eğer zararın tazmini KVHS tarafından gerçekleştirilemiyorsa veya bu açıkça belli ise, ilgili personel kusurlarına ve durumun gereklerine göre sorumlu tutulabilmektedir.

Kanun’a göre, kripto varlık hizmet sağlayıcılarının mali yapılarının zayıflaması veya nakit ödeme ve varlık teslim yükümlülüklerini yerine getirememeleri durumunda, SPK bu kuruluşların mali yapılarının güçlendirilmesini talep edebilir veya doğrudan faaliyetlerini geçici olarak durdurabilir, yetkilerini kaldırabilir ve sorumlu yöneticilerin imza yetkilerini sınırlayabilir. Kurul tarafından belirlenen esaslara aykırı reklam ve duyuruların tespiti halinde, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu internet erişimini engelleyebilir ve diğer mecralarda yapılan reklam ve duyurular durdurulabilir. İzinsiz kripto varlık hizmet sağlayıcılığı yapan kişilere üç yıldan beş yıla kadar hapis ve adli para cezası öngörülmektedir. Ayrıca, KVHS’lerin zimmete para geçirmesi durumunda, ilgili kişiler altı yıldan on iki yıla kadar hapis cezası ve adli para cezası ile cezalandırılır. Bu kapsamda, KVHS’lerin hukuka aykırı faaliyetleri ile oluşan zararlardan sorumlu olmaları ve teknolojik güvenlik önlemleri yetersiz olan durumlarda da sorumluluk taşıdıkları belirtilmiştir. Suistimal veya dolandırıcılık gibi fiillerin tespiti halinde, bu kişiler hakkında ağır cezalar uygulanacaktır.

Resmi Gazete’ye buradan ulaşabilirsiniz.