Coğrafi Bilgi Sistemleri Mevzuatındaki Değişiklikler

12.12.2024 tarih ve 32750 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Köy Kanunu İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”) ile birçok farklı kanunda değişiklik yapılmıştır.

İşbu yazımız ile Kanun kapsamında  yapılan değişikliklerden 14.02.2020 tarih ve 7221 sayılı Coğrafi Bilgi Sistemleri ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’da (“CBS Kanunu”) yapılan değişiklikleri ele alacağız.

Coğrafi Bilgi Sistemleri (“CBS”), modern dünyada veri analizi ve karar alma mekanizmalarında çok önemli bir yer tutmaktadır. CBS, coğrafi verilere dayalı olarak çeşitli analizler yaparak şehir planlaması, altyapı projeleri ve daha birçok alanda kritik kararları desteklemektedir. Ancak, bu verilerin toplanması, kullanılması ve paylaşımı önemli sorumluluklar getirmektedir.

CBS Kanunu da bu sorumlulukları genel olarak düzenlemekle birlikte, CBS verilerinin toplanabilmesi izne tabi tutulmaktadır. Kanun ile CBS Kanunu’nda bulunan lisansa ilişkin hükümler ilga edilerek izin belgesi alınmasına ilişkin hükümler CBS Kanunu’na eklenmiştir.

İzin Belgesinin Geçerlilik Süresi

Kanun ile yapılan değişikliklere göre gerçek kişilerin ve özel hukuk tüzel kişilerinin Türkiye’ye ait Ulusal Coğrafi Veri Sorumluluk Matrisi kapsamındaki coğrafi verileri toplaması, üretmesi, paylaşması veya satması için verilen izin belgesinin geçerlilik süresi en az 1 yıl en fazla ise 5 yıl olacak şekilde düzenlenmiştir. İznin başlangıç tarihi ise başvurunun Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (“Bakanlık”) tarafından onaylandığı tarih olacağı belirtilmiştir.

İzin Bedeli

İzin belgesi için yapılacak olan her bir başvuru bakımından talepte bulunan şirketin işleyeceği coğrafi veri tema sayısı, çalışma alanı, izin süresi ve talep sahibinin başvuru tarihi itibarıyla en son hesap dönemine ait gelir veya kurumlar vergisi beyannamesi ekinde yer alan gelir tablosundaki net satış tutarı veya işletme hesabı özetindeki satış hasılat tutarı esas alınarak Kanun ekinde yer alan cetvel üzerinden hesabı ayrıca yapılacaktır.

Başvurunun yapıldığı tarih itibarıyla cari yıl öncesi hesap dönemine ait gelir veya kurumlar vergi beyannamesinin henüz Gelir İdaresi Başkanlığına verilmemiş olması durumunda; izin bedeli hesabında kullanılacak Yıllık Net Satış Tutarı/Satış Hasılat Tutarı Cetveline ait dilim, verilmiş olan en son beyannamedeki miktar üzerinden yeniden değerleme oranında artırılarak belirlenecektir.

Cari yıl içerisinde ilk defa ticari faaliyete başlayan Türk vatandaşı gerçek kişiler veya özel hukuk tüzel kişileri ise cari yıl izin bedelinden muaf tutulacaktır.

İzin bedeli yukarıda açıkladığımız şekilde tam ve eksiksiz olarak tahakkuk edilen miktar üzerinden Bakanlık hesabına yatırılır. Başvuru tarihinden itibaren 15 gün içinde izin bedeli yatırılmadığı takdirde başvuru geçersiz sayılacaktır. 

CBS Verilerinin Yetkili Kuruluşlar ile Paylaşılması

Kanun’a göre CBS konularında faaliyet gösteren kişiler ürettikleri coğrafi verilerini, afet ve acil durumlar öncesi ve sonrasında, afet ve acil durum yönetimi kapsamında yapılacak çalışmalarda kullanılmak üzere Bakanlık ile paylaşmakla yükümlüdür. Ayrıca bu verilerin paylaşımı karşılığında herhangi Bakanlık tarafından herhangi bir bedel ödenmeyecektir.

Yaptırımlar

Bakanlık tarafından coğrafi veri izninin alınmadığının tespiti halinde faaliyet sahibine izin başvurusunda bulunması için tebliğ tarihinden itibaren 15 günlük süre verilecektir. Verilen süre içinde izin başvurusu yapmayan kişinin Türk veya yabancı olması ayrıca önem taşımaktadır.  Verilen süre içinde izin başvurusu yapmayan Türk vatandaşı gerçek kişi ve özel hukuk tüzel kişilerine bir yıllık en yüksek izin bedeli tutarında, yabancı gerçek ve tüzel kişilere bir yıllık izin bedelinin 2 katı tutarında idari para cezası uygulanacaktır.

Kanun’da ayrıca idari para cezasının uygulanmış olması izin alma yükümlülüğünü ortadan kaldırmayacağı, izne tabi gerçek kişi ve özel hukuk tüzel kişilerinin izin bedelini ödemek suretiyle izin almakla yükümlü olduğu düzenlenmiştir.

Faaliyet sahiplerine verilen idari para cezasının tahakkuk tarihinden itibaren 60 gün içinde izin başvurusunda bulunulmaması halinde, sonrasında yapılacak ilk izin başvurusunda izin bedeli iki katı tutarında uygulanacaktır.

İzin Belgesi Muafiyetleri

İlgili mevzuatlar ile yetkilendirilmiş doğalgaz ve elektrik dağıtım lisansına sahip tüzel kişiler, dağıtım faaliyetleri kapsamında Türkiye’ye ait Ulusal Coğrafi Veri Sorumluluk Matrisi kapsamındaki coğrafi verileri toplaması, üretmesi, paylaşması veya satması Ulusal Coğrafi Bilgi Platformuna kaydolmak şartı ile Bakanlıkça yürütülen izin yükümlülüğünden muaftır. Dağıtım lisansı verilen tüzel kişilerin coğrafi verileri dağıtım lisansı kapsamı dışında ticari amaçla satışı ve gelir getirici paylaşımı ise bu muafiyet kapsamında değildir.