Alp ÇAL Avukat / Arabulucu / Ortak
Ömer KÜÇÜKORDU Yasal Stajyer
[email protected]
26 Kasım 2024
A-
A+
9.Yargı paketi olarak bilinen 7531 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun (“Kanun”) 14.11.2024 tarihli ve 32722 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Kanun ile oldukça çok sayıda düzenlemede değişiklik yapılmıştır. Değişiklik yapılan her bir kanunu ayrıca bir başlık olarak ele alacağız.
1. İcra ve İflas Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler
Elektronik ortamda gerçekleştirilen açık artırmalara dair düzenleme içeren madde (111/b), teklif sürecinde değişiklikler getirerek daha dinamik bir açık artırma süreci sunmaktadır. Bu maddeye göre, açık artırmanın son on dakikasında yeni bir teklif geldiği takdirde, süre üç dakika uzatılacak ve her yeni teklif geldiğinde süreç yine üç dakika daha uzayacaktır. Ancak bu uzatmalar, toplamda bir saati geçmeyecek şekilde sınırlandırılmıştır. Adalet Bakanlığı, gerekli gördüğünde bu bir saatlik süreyi kısaltma, uzatma veya tamamen kaldırma yetkisine sahip olup, yaptığı değişiklikleri kendi resmi internet sitesinde duyuracaktır.
İcra ve İflas Kanunu'na getirilen diğer bir yenilik ise parasal sınırlarla ilgilidir. Ek madde 1 kapsamında, istinaf veya temyiz başvurularında dikkate alınan parasal sınır, değer artışlarına göre yeniden düzenlenmiştir. Buna göre, bölge adliye mahkemesi veya Yargıtay’ın kararları üzerine yeniden hüküm kurulduğunda, geçerli olan parasal sınır, ilk kararın verildiği tarihteki tutara göre belirlenecek ve güncellenmiş parasal sınır dikkate alınmayacaktır. Bu düzenleme, başvuru sürecinde netlik sağlamayı ve eski kararlarda mevcut sınırların korunmasını hedeflemektedir.
2. Türk Medenî Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler
Türk Medeni Kanunu'nda yapılan son değişiklikler, soy bağının reddi davaları ve evlat edinilen çocukların nüfus kaydına ilişkin önemli yenilikler getirmiştir.
Bunun yanı sıra, Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen 314. maddenin dördüncü fıkrası yeniden düzenlenerek ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüklerin nüfus kayıtlarında, evlat edinen ebeveynlerin isimlerinin yer alma imkanı sağlanmıştır. Bu hüküm, evlat edinilen diğer bireyler için de talep halinde de uygulanabilmektedir.
3. Yükseköğretim Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler
Yükseköğretim Kanunu'nda yapılan bir diğer önemli değişiklik ise Hukuk Mesleklerine Giriş Sınavı ve İdari Yargı Ön Sınavı'na ilişkindir. Bu sınavların soru sayısı 120’ye çıkarılmış ve kapsamı genişletilmiştir. İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku, Milletlerarası Hukuk, Milletlerarası Özel Hukuk ve Genel Kamu Hukuku dersleri sınav müfredatına eklenmiştir.
4. Bölge İdare Mahkemeleri ve İdare Mahkemeleri Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler
2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun'un ek 1. maddesine “Parasal sınırların artırılması” başlığı eklenmiş ve içeriği güncellenmiştir.
Yeni düzenlemeye göre, tek hâkimle çözümlenecek davalara ilişkin 7. maddede belirtilen parasal sınırlar, her yıl bir önceki yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun mükerrer 298. maddesi hükümleri doğrultusunda belirlenen yeniden değerleme oranında artırılacaktır. Bu sınırların uygulanması, takvim yılının başından itibaren geçerli olacak ve belirlenen parasal sınırların bin Türk lirasını aşmayan kısımları dikkate alınmayacaktır.
Ayrıca, tek hâkimle çözümlenecek davaların belirlenmesinde, dava açıldığı tarihte geçerli olan parasal sınır esas alınırken; artırıma tabi tutulan davalarda ise bu sınır, artırım yapılan tarihteki miktar üzerinden hesaplanacaktır.
5. Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanun’da Yapılan Değişiklikler
235 sayılı Adlî Yargı İlk Derece Mahkemeleri ile Bölge Adliye Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yetkileri Hakkında Kanuna 35 inci maddesinden sonra gelmek üzere madde 35/A eklenmiştir. Yeni maddeye göre istinaf incelemesi için dosyayı alan hukuk dairesi, bir ay içinde ön inceleme yaparak görevli olup olmadığına karar verir. Bu incelemede kendisini görevli görmezse, gerekçeli bir kararla dosyayı yetkili olduğunu düşündüğü diğer bir hukuk dairesine gönderir. Ancak bu bir aylık süre geçtikten sonra veya dosyaya duruşma günü verildikten sonra gönderme kararı alınamaz.
Gönderilen dosyayı alan yeni hukuk dairesi ise, iki hafta içinde ön inceleme yaparak görevli olup olmadığına karar verir. Bu yaptığı ön incelemede kendisini görevli görmezse, dosyayı geçici hukuki koruma tedbirleriyle ilgili kararlarını vererek hukuk daireleri başkanlar kuruluna gönderir. İki haftalık süre dolduktan sonra gönderme kararı alınamaz. Kurulun ise iş bölümüne dair verdiği karar kesindir.
6. Hakimler ve Savcılar Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler
2802 Sayılı Hâkimler ve Savcılar Kanunu’nun 100 ve 101. maddelerinde yapılan değişiklikler, adalet müfettişlerinin görev ve yetkilerini daha kapsamlı bir çerçevede yeniden tanımlamaktadır. 100. maddede müfettişlerin sorumluluk alanları netleştirilerek; savcıların idari görevlerini, adalet komisyonları ve bilirkişilik bölge kurullarıyla ilgili işleyişleri, Adalet Bakanlığı teşkilatı ve ceza infaz kurumları gibi önemli birimleri denetleme ve gerektiğinde inceleme yapma görevleri vurgulanmıştır.
101. maddede ise müfettişlerin soruşturma ve incelemeler sırasında ihtiyaç duydukları kişileri yeminle dinleyebilme, kamu kurumlarından doğrudan bilgi alabilme gibi geniş yetkilerle donatıldıkları belirtilmektedir. Ayrıca, dijital sistemler aracılığıyla hızlı ve etkili bir denetim yapılmasına olanak tanınmaktadır.
7. Avukatlık Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler
Avukatlık Kanunu’na yapılan değişikliklerle birlikte, Avukatlık Kanunu’nun 180. maddesinde, adli yardım bürolarının gelir dağılımına ilişkin yapılan değişiklikle Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilen "yüzde kırkı o ilde bulunan barolar arasında eşit olarak, kalanı ise" ifadesindeki oran yüzde otuz olarak yeniden belirlenmiştir. Bu düzenleme, adli yardım bürolarının gelirlerinin barolar arasında daha dengeli ve yasal olarak uygun bir şekilde dağıtılmasını amaçlamaktadır.
8. Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler
Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu’nun (HUAK) 20. maddesi değişikliği ile avukatlık mesleğinde 20 yıl kıdeme sahip olanlar için arabuluculuk yazılı sınavından muafiyet getirilmektedir.
HUAK m. 17/B’ye eklenmesi öngörülen son fıkra hükmüne göre, anlaşma belgesinin taraflarından birinin, icra edilebilirlik şerhi verilmesinden sonra tapu müdürlüğünden tescil talebinde bulunabileceği, tapu müdürlüğünce taşınmaza ilişkin mevzuatta öngörülen gerekli inceleme ve değerlendirme yapıldıktan sonra resmi senet düzenlenmeksizin tescil talebinin yerine getirileceği hükme bağlanmaktadır.
Taşınmazın devrine veya taşınmaz üzerinde sınırlı ayni hak kurulmasına ilişkin anlaşma belgesinin taraflarından birinin, icra edilebilirlik şerhi verilmesinden sonra tapu müdürlüğünden tescil talebinde bulunabileceği, tapu müdürlüğünce taşınmaza ilişkin mevzuatta öngörülen gerekli inceleme ve değerlendirme yapıldıktan sonra resmi senet düzenlenmeksizin tescil talebinin yerine getireceği öngörülmektedir.
9. Ceza Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'na yapılan düzenlemelerle, hakaret suçu ve bununla ilgili yasal sürelere dair önemli değişiklikler getirmektedir.
Öncelikle, 73. maddenin ikinci fıkrasına eklenen cümle, hakaret suçunun şikâyete bağlı olduğunu ve şikâyet süresinin fiilin gerçekleştiği tarihten itibaren iki yıl olarak belirlendiğini vurgulamaktadır. Şikâyet süresi bu iki yıllık dönemi aşarsa, suçun soruşturulması veya kovuşturulması mümkün olmayacaktır
Ayrıca, 75. maddenin altıncı fıkrasına eklenen yeni alt bent ile hakaret suçunun sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi hali, “ön ödeme” uygulamasının kapsamına alınmıştır.
10. Ceza Muhakemesi Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nda yapılan değişikliklerle uzlaştırma ve soruşturma süreçlerinde önemli düzenlemeler getirilmiştir. Uzlaşma teklifine cevap verme süresi üç günden yedi güne çıkarılmaktadır.
Uzlaşma görüşmeleri anında tespit edilemeyen veya uzlaşmadan sonra ortaya çıkan zararların tazmini için mağdura hukuk mahkemelerinde dava açabilme imkanı tanınmıştır.
Mevcut uzlaştırmacıları etkilememek kaydıyla uzlaştırmacı olabilmek için hukuk fakültesi mezunu olma koşulu getirilmektedir.
Mahkeme tarafından uzlaştırmayı düzenleyen CMK 254. maddede yapılan değişiklikle ise edimin yerine getirilmesinin ileri tarihe bırakılması, takside bağlanması veya süreklilik arz etmesi halinde durma kararı verileceği, durma süresince zamanaşımı işlemeyeceği, uzlaşmanın gereklerinin yerine getirilmemesi halinde, mahkemece yargılamaya kaldığı yerden devam olunacağı hükme bağlanmaktadır.
11. Karayolları Trafik Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler
Kanun’un getirdiği değişikliğe göre, trafikten men edilip sahipleri tarafından altı ay içinde teslim alınmayan veya aranmayan araçlar Hazine tarafından satılır. Satıştan önce, sahiplerinin bilinen adreslerine bildirim yapılır ve araç sicilindeki “satılamaz” veya “devredilemez” gibi şerhler kaldırılarak satış işlemi başlatılır. Araç tanımlayıcı bilgileri (şasi veya motor numarası) eksikse, bu eksiklikler satıştan sorumlu kurum tarafından tamamlanır.
Satış bedelinden öncelikle, muhafaza ve satış masrafları, eksik numaraların giderilmesi için yapılan harcamalar, varsa vergi gibi alacaklar ödenir. Kalan tutar, alacaklıları karşılayabiliyorsa hak sahiplerine dağıtılır. Beş yıl içinde talep edilmemesi hâlinde bu para Hazineye aktarılır. Eğer satış bedeli tüm alacaklıları karşılamıyorsa, sıra cetveli oluşturulup alacaklılara bildirilir.
12. Çocuk Koruma Kanunu’nda Yapılan Değişiklikler
5395 sayılı Çocuk Koruma Kanunu'nda yapılan değişikliklerle, sosyal çalışma görevlilerinin ve adli destek ile mağdur hizmetleri müdürlüğü bünyesinde çalışan görevlilere ödeme düzenlemesi getirilmiştir. Ayrıca, bu görevlilere yapılacak ödeme, görevdeki sosyal çalışma görevlilerinin aldıkları brüt maaşlarının yüzde ellisi oranında belirlenmiş ve aynı ödeme, benzer görevdeki sözleşmeli personele de uygulanacaktır.
13. Vakıflar Kanunu'nda Yapılan Değişiklikler
5737 sayılı Vakıflar Kanunu'nda yapılan değişikliklerle, vakıfların mali yükümlülüklerinde düzenlemeler yapılarak Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün ve mazbut vakıfların vergi, resim, harç gibi yükümlülükleri azaltılmış, muafiyetleri genişletilmiştir. Kanun’dan önce Genel Müdürlüğün yalnızca açtığı davalar bakımından bulunan teminat muafiyeti genişletilerek hem yargılama harçları muafiyet kapsamına alınmış hem de icra takibi ve geçici hukuki koruma tedbirleri gibi her türlü dava ve iş teminat muafiyeti kapsamına alınmıştır.
Yayınlara dön